Willem Mengelberg (1871-1951) is een dirigent van mondiale betekenis. Onderdeel van zijn archief vormen 1.162 directiepartituren. Deze partituren zijn een kostbaar bezit vanwege de talloze aantekeningen die Mengelberg er ten behoeve van zijn uitvoeringspraktijk in heeft aangebracht. De aantekeningen zijn soms ontstaan uit direct contact met componisten zelf als Gustav Mahler, Richard Strauss, Max Reger en Sergei Rachmaninov.

Gustav Mahler, 3. Symphonie, titelblad van de betekende partituur van Willem Mengelberg

De collectie directiepartituren van Mengelberg wordt ontsloten in het zogenoemde Mengelberg Monument. Op deze webpagina zullen alle directiepartituren middels een viewer digitaal te bekijken zijn. De betekende partituren geven een veelzijdig inzicht in zijn manier van werken, omdat de aantekeningen uitvoerig en gedetailleerd kunnen zijn. Zo noteerde hij bijvoorbeeld de tempi die hij gebruikte. Daarnaast bevatten de partituren wezenlijke aanwijzingen, die naar de uitvoeringspraktijk van allerlei componisten en uitvoerend musici verwijzen.

Gustav Mahler, 3. Symphonie, bladzijden 4 en 5 in de betekende partituur van Mengelberg

De meest bijzondere partituren zijn vanzelfsprekend die van de muziek van Gustav Mahler, omdat Mengelberg vanaf 1903 nauw met hem samenwerkte en hem naar Nederland haalde. Daarnaast bieden de partituren met werken van componisten als Richard Strauss, Sergei Rachmaninov, Igor Strawinky, Béla Bartók en vele andere tijdgenoten een ongekend inzicht in de uitvoeringspraktijk van klassieke muziek in de eerste helft van de 20ste eeuw. Begin 2025 zal een bèta-versie van het digitale monument te zien zijn, een officiële presentatie zal later plaatsvinden.

Het project is een initiatief van Frits Zwart en wordt mogelijk gemaakt door een financiering vanuit de Willem Mengelberg Stiftung (Zwitserland).

Gustav Mahler, 3. Symphonie, slotpagina's in de partituur